Bilgi Teknolojileri

Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) birçok coğrafik bilgi katmanlannı depolayan, analiz eden ve sergileyen, kişisel bilgisayar veya çalışma istasyonlarında işletilebilen çeşitli yazılım uygularnalandır. En basit anlatımla; CBS bir alansal veri tabanı olarak düşünülebilir. Günümüzde, biyologlar, botanikçiler, ormancılar, tanmcılar, jeologlar, nehir planlamacıları, yerel idareciler gibi geniş bir yelpazeyi içeren degişik disiplinlerdeki yöneticiler önemli kararların alınmasında kendilerine yardımcı olan coğrafi bilgi sistemlerrne giderek artan bir şekilde güvenmektedir. Bunun nedeni; entegre olan bu sistem içinde, alansal verilerini daha iyi düzenleyip, haritalayabilmeleri ve en önemlisi bunları sağlıklı olarak analiz ederek daha önce tanımlanamayan model ve ilişkileri daha kolay odaya koyabilmeleridir.

Coğrafi bilgi sistemleri, karar vericilerin karşılaştıkları önemli problemleri daha derinlemesine anlamalannı sağlamakta ve problem çözümü sürecinde onları daha fazla bilgiye ve daha az varsayıma götürmektedir. Bu nedenle habitat restorasyonu, tarımsal planlama, maden arama, orman yangınları ile mücadele, orman idaresi, tehlike altındaki türlerin belirlenmesi gibi değişik konularda coğrafik dağılım (bölgeler) üstünde yoğunlaşan uzmanlar doğal kaynaklann yönetim ve idaresinde coğrafi bilgi sistemlerrnin gücünü kullanmayı tercih etmektedirler. Hareket eden ve değişen herşeyin ölçülebildiği bir çağda yaşamaktayız. Olçüm cihazlarının gelişmesi ve coğrafi bilgi sistemlerindeki ilerlemeler, dünyamıza verilen zararların kavranması ve düzeltilmesi açısından ümit vericidir. Uydular ve diğer uzaktan algılarna teknolojileri sayesinde daha hacimli coğrafik veriler daha hızlı ve koordinatlı olarak elde edilebilmektedir. Ayrıca bu verilerin verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan güçlü hesaplama ve bilgi yönetim araçları da sürekli gelişmektedir. Bu yerse) ve alansal araçlar büyük problemler üzerine yoğunlaşmamızı, küçük olanları tespit etmemize ve olabilecekleri beklememizi mümkün kılmaktadır.

Coğrafi bilgi sistemlerindeki gelişmeler tam olarak ne anlama gelmektedir? İlk olarak, yeryüzündeki farklı coğrafik lokasyonların matematiksel koordinatlarının bilgisayar dosyalarında depolanabileceği anlamına gelmektedir. Bu özellik bilgisayar ortamında bir harita (tüm dünya, herhangi bir havza veya yakın çevrenizin) çizimini mümkün kılmaktadır.

İkinci olarak, aynı coğrafyaya ait alansal bilgi içeren bu farklı harita dosyaları veya katmanlannın eşzamanlı olarak gösterilip birlikte analiz edilmesi anlamına gelmektedir. Bir tarım alanı haritasında, bir harita katmanı arazinin sınırlarını, diğeri aynı lokasyonda bulunan toprak tiplerini, diğeri yöredeki akarsuları ve bir diğeri yükseltileri temsil edebilir. CBS`nin çözümsel gücü farklınkatmanlardan bilginin elde edilmesi için sistemi sorgulamanıza izin vermesinden kaynaklanmaktadır. Orneğin, bir tarımsal ürün için en uygun ekim alanlarının belirlenmesi için farklı yükseltilerde belirli miktarlarda yağış alan özel toprak tiplerinin yerleri bu sistemler sayesinde tanımlanabilir.

Üçüncü olarak, coğrafyaya bağlanabilen herhangi bir nicel bilgi CBS`de kullanılabilmektedir. Bir bölgedeki toksik atık yerlerinin haritada sadece noktasal olarak gösterimi dışında eldeki bilgilere göre (örneğin atık tipleri] farklı renk, boyut ve şekillerde simgelenebilmektedir.

Son olarak, coğrafik özellik ve olayların örneklenmiş verilerden yararlanarak modellenebilmesi mümkündür. Sayısal arazi modeli bunun tipik bir örneğidir. Yükseltiye ait veriler değişik örnekleme noktalarından toplanır ve CBS bu girdileri devamlıyükselti yüzeyi başka bir deyişle peysaj modeli geliştirmek için kullanır. Benzer şekilde, petrol sızıntılarının veya orman yangınlarının yayılışr gibi oluşumlar örnek verilerden ve dalga/rüzgar gibi güçlerin hareketlerine ait varsayımlardan faydalanılarak hazırlanan modeller ile temsil edilebilmektedir.